Materiały Analityczne Aktualności July 24, 2023

„Wielkie oddzielenie” – komentarz Głównego Ekonomisty Deutsche Bank Polska

Publikacja Deutsche Bank Chief Investment Office („CIO”) pt. CIO Special. The great decoupling? Rethinking sustainable globalisation, porusza trzy główne wyzwania dla globalizacji w chwili obecnej: zarządzanie współzależnościami, zarządzanie technologią i wspieranie zrównoważonego rozwoju. Rosnące współzależności pomiędzy korporacjami i gospodarkami muszą być zarządzane w obliczu zmian geopolitycznych. Technologia, która zawsze była motorem zmian, jest obecnie źródłem ryzyka w krótkim terminie. Ryzyka dla zrównoważonego rozwoju wynikające z obaw przed zakłóceniami dostaw żywności i energii nie oznaczają końca globalizacji, ale sygnalizują „wielkie oddzielenie” łańcuchów dostaw oraz powiązań ekonomicznych. Lokalizacja produkcji, odporność łańcuchów wartości dodanej oraz sprawiedliwa transformacja w kierunku bardziej zrównoważonej gospodarki – te problemy muszą być rozwiązane prędzej czy później.

System handlu międzynarodowego doświadczył w ostatnich latach serii szoków o rosnącej sile: po słabym ożywieniu po kryzysie finansowym lat 2008-2009, nastąpił Covid-19, wojna pomiędzy Rosją a Ukrainą oraz wzrost inflacji do poziomów z lat 70-tych XX wieku. Co więcej, szybka degradacja klimatu staje się coraz bardziej widoczna w skali globalnej. W tym kontekście globalne współzawodnictwo pomiędzy USA a Chinami stwarza ryzyko fragmentacji ekonomicznej, której koszt wg. ocen MFW wyniesie od 0,2% do prawie 7% światowego PKB, w zależności od stopnia fragmentacji gospodarczej. Konsekwencje dla krajów o niskim dochodzie na mieszkańca będą najbardziej dotkliwe, ale również kraje rozwinięte odczują skutki stopniowej deglobalizacji.

O ile ogłaszanie końca globalizacji jest zdecydowanie przedwczesne, to nabierające popularności określenie „wielkie oddzielenie” znacznie lepiej oddaje rzeczywistość. Globalny system handlowy nie ulega zapaści, ale podlega zmianom – co zawsze miało miejsce. Jednak zmiany te (i ich tempo) niosą ze sobą trzy wyzwania:

  1. Jak zarządzać wysokim stopniem współzależności gospodarczych i finansowych powiązań pomiędzy gospodarkami w świetle dwubiegunowych napięć pomiędzy Chinami a USA?

  2. Jak zarządzać zmianą technologiczną? Zmiany technologiczne napędzały globalizację, ale obecnie kreują ryzyko. Ryzyko to nie wynika tylko z zakłóceń dostaw komponentów, ale także z błyskawicznego rozwoju usług związanych z wysoką technologią. Np. sztuczna inteligencja może być źródłem wzrostu produktywności, ale także destabilizować.

  3. Jak zapewnić zrównoważony wzrost, ograniczający koszty społeczne i dla środowiska? Przykładem są dostawy żywności i energii. Zmiany klimatu i ryzyka geopolityczne powodują, że poszczególne kraje zwracają coraz większą uwagę na ryzyko zakłóceń dostaw, zależność od importu i brak kontroli nad łańcuchami dostaw. Podobnie jak rządy, także korporacje stają przed problemem utrzymania łańcuchów wartości dodanej.

Czy deglobalizacja rzeczywiście nastąpi w świetle silnych wzajemnych powiązań gospodarczych pomiędzy USA i Chinami? Czy wysiłki podejmowane przez globalne potęgi gospodarcze, aby lokalizować produkcję układów scalonych mogą zakończyć się (szybko) sukcesem? Czy zwiększenie produkcji żywności jest możliwe w świetle nasilającej się degradacji klimatycznej? Czy wystarczy zmienić sposób produkcji energii, czy też konieczna jest zmiana sposobu dystrybucji, konsumpcji czy wreszcie magazynowania energii?

Odpowiedzi na te pytania można znaleźć w publikacji CIO Special. The great decoupling? Rethinking sustainable globalisation.


Arkadiusz Krześniak
Główny Ekonomista
Deutsche Bank Polska S.A.